Giới thiệu chung
“Hành trình đầu đời” (TTS3) là giai đoạn mở rộng của dự án “Câu lạc bộ 1000 ngày đầu đời” (link – TTS2). Giai đoạn 3 (10/2020 – 03/2022) được triển khai với sự hỗ trợ kỹ thuật của Bộ Y tế, hỗ trợ tài chính của Quỹ Grand Challenge Canada, và sự phối hợp thực hiện của Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Phát triển Cộng đồng (RTCCD), Sở Y tế tỉnh Hà Nam và đại học Monash (Úc). Giai đoạn mở rộng tập trung vào 3 mục tiêu chính: (1) triển khai nhân rộng mô hình miễn phí trên quy mô 116 xã/phường của tỉnh Hà Nam; (2) hỗ trợ Bộ Y tế xây dựng hướng dẫn quốc gia về khám, chăm sóc và tư vấn phát triển trẻ toàn diện cho cán bộ y tế; và (3) triển khai thí điểm Câu Lạc Bộ tới cha mẹ có thu phí tại Hà Nội. Dự án hướng tới mở rộng chương trình can thiệp tới trẻ trong 2000 ngày đầu đời.
Tại sao lại gọi là “Phát triển 2000 ngày đầu đời”? Như chúng ta đã biết, 1000 ngày vàng của trẻ là giai đoạn từ khi mẹ bắt đầu mang thai đến khi em bé tròn 2 tuổi, vậy 2000 ngày là giai đoạn từ khi mang thai đến khi trẻ tròn 5 tuổi. Chương trình “Hành trình đầu đời” đào tạo, hướng dẫn kỹ năng thực hành, chăm sóc đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ về sức khỏe thực thể, ngôn ngữ, trí tuệ, nhận thức, cảm xúc, kỹ năng vận động, giao tiếp xã hội và chăm sóc sức khỏe tâm trí cho bà mẹ.
Nội dung mô hình
Giai đoạn 3 của mô hình bao gồm: mô hình triển khai tại tỉnh Hà Nam và mô hình thí điểm ở thành phố Hà Nội.
Mô hình triển khai tại tỉnh Hà Nam
- Độ tuổi can thiệp: 1000 ngày đầu đời (từ mang thai tới khi trẻ tròn 2 tuổi)
- Đối tượng can thiệp: Phụ nữ mang thai và chồng; cha mẹ và ông bà của trẻ 0-2 tuổi
- Cấu trúc mô hình can thiệp: (1) 20 buổi sinh hoạt bao gồm 19 buổi thực hành tại trạm y tế và 1 buổi cán bộ y tế đến thăm hộ gia đình trong vòng 7 ngày sau sinh để khám mẹ và trẻ và tư vấn hướng dẫn thực hành chăm sóc sơ sinh. 20 buổi sinh hoạt chia thành 5 khóa (Khóa 1 – Chăm sóc thai đầu và giữa kỳ; Khóa 2 – Chăm sóc thai cuối kỳ và nhi sơ sinh; Khóa 3 – Chăm sóc trẻ 1-6 tháng; Khóa 4 – Chăm sóc trẻ 7-12 tháng; Khóa 5 – Chăm sóc trẻ 1-2 tuổi); và (2) Ba khóa tập huấn trực tuyến (khuyến cáo, không bắt buộc)
- Nội dung can thiệp: chăm sóc thai (tiêm chủng, dùng thuốc, dinh dưỡng, xử trí khó chịu thai kỳ), chuẩn bị cho cuộc đẻ (tập thở, chuẩn bị đồ sơ sinh), nuôi con bằng sữa mẹ và cho ăn bổ sung đúng cách, chăm sóc bé sơ sinh (tắm, mát-xa, vệ sinh, thay tã bỉm), chăm sóc trẻ ốm bệnh (ho, sốt), giáo dục sớm, chăm sóc đáp ứng, phòng tránh trầm cảm lo âu phụ nữ mang thai và sau sinh, vai trò của người cha, sơ cấp cứu và phòng tránh tai nạn thương tích.
- Người triển khai: Cán bộ Y tế xã, Cán bộ Hội phụ nữ xã và Giáo viên mầm non xã (gọi chung là Cán bộ Điều hành)
- Hình thức tổ chức 1 buổi sinh hoạt: Cán bộ điều hành cho người chăm sóc xem video và hướng dẫn người chăm sóc thực hành theo video, toàn bộ người chăm sóc cùng thực hành và thống nhất thông điệp chính cần nhớ, hành vi đúng cần làm khi chăm sóc con. Buổi thực hành được tổ chức vào ngày cuối tuần hoặc lồng ghép vào ngày tiêm chủng (sau tiêm hoặc trước tiêm), trong khoảng 45-60 phút, cho khoảng 15 hộ gia đình.
- Thúc đẩy cộng đồng cùng thay đổi hành vi: mỗi trạm y tế xã xây dựng 01 nhóm Zalo group để chia sẻ các tranh thông điệp, nhắc cha mẹ thực hành với con hành vi đúng vừa học và trả lời các câu hỏi, thắc mắc của cha mẹ. Một số hình ảnh đẹp của buổi sinh hoạt cũng được chia sẻ trong nhóm để thúc đẩy người cha cùng tham gia câu lạc bộ ở các buổi sau.
Mô hình triển khai tại Hà Nội:
Tại Hà Nội, chương trình thí điểm tổ chức lớp tập huấn cho cha mẹ và thu phí để tìm hiểu nhu cầu và sự sẵn sàng tiếp nhận của cha mẹ ở thành phố. Lớp học kéo dài khoảng 2 giờ đồng hồ, tập trung vào thực hành theo từng chủ đề, do vậy cha mẹ có con ở nhóm tuổi tương đồng hoặc đều cùng là cha mẹ đang mang thai giai đoạn giữa kỳ và cuối kỳ.
Hành Trình Đầu Đời sẽ triển khai tiếp cấu phần đào tạo để cung cấp các video clip hướng dẫn kỹ năng làm cha mẹ, chăm sóc trẻ từ 2- 5 tuổi.
Sự khác biệt của mô hình
- Chương trình là mô hình can thiệp tổng theo theo quan điểm chăm sóc phát triển trẻ toàn diện (Nurturing Care) do Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo: Chăm sóc sức khỏe (Good health); Đủ dinh dưỡng (Adequate nutrition); Chăm sóc đáp ứng (Responsive caregiving); An toàn (Security and safety); và Kích thích phát triển sớm (Early learning).
- Chương trình cung cấp gói can thiệp dựa trên hình ảnh sinh động (video clip và tranh thông điệp), hướng dẫn thực hành tại CLB (thực hành trên búp bê và trên trẻ thực), và tạo tương tác nhóm để kích thích cha mẹ thay đổi hành vi và tăng cường trợ giúp giữa các gia đình (Zalo group)
- Mô hình khuyến khích các ông bố cùng đồng hành trong sự phát triển của trẻ nhỏ và quan tâm đến cảm xúc của người vợ; và mời ông bà cùng tham gia CLB để chăm sóc trẻ đúng cách.
- Mô hình có sự tham gia hỗ trợ kỹ thuật và chính sách từ Bộ Y tế (Vụ Sức khỏe Bà mẹ Trẻ em) và hỗ trợ kỹ thuật từ đội ngũ chuyên gia các bệnh viện, viện và trường đại học Monash và đại học Melbourne Úc.
- Chương trình giai đoạn 3 được triển khai trên cơ sở quan điểm mới (new mindset) về cung cấp chương trình đào tạo có thu, kích thích sự tham gia và trách nhiệm xã hội, từ đó tăng cường tính bền vững của mô hình.
Tầm bao phủ của mô hình (Visibility)
Tại thời điểm hiện tại, mô hình vẫn đang được tiếp tục triển khai tại 42 xã phường tỉnh Hà Nam.
Tại Hà Nội, mô hình đã được truyền tải trên kênh YouTube (Link) và FaceBook group (Link) từ tháng 12.2019. Đã có 21 lớp học được tổ chức, gần 900 các cha mẹ, ông bà, cô giáo mầm non,… tham gia vào các lớp học (Tính từ 1/1/2019 – 30/4/2020)
Chương trình đã được giới thiệu trên 2 chương trình của Café sáng VTV3 (phát sóng ngày 03/04/2019 – đài truyền hình Quốc gia VTV3) và trên kênh đài phát thanh quốc gia VOV2 chương trình Bản đồ Sản khoa (21/02/2020 – Ấn nghe Tại đây)
Mời hợp tác
Chương trình mong muốn hợp tác với:
- Các tổ chức phi chính phủ và các Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật các tỉnh để nhân rộng mô hình Hành Trình Đầu Đời tới các tỉnh thành trên cả nước.
- Các nhà tài trợ để phát triển mô hình can thiệp tới giai đoạn 2000 ngày và mở rộng can thiệp tới các khu công nghiệp và người nghèo thành thị.
- Các nhà tài trợ để xây dựng hệ thống đào tạo online thông qua mobile app.
- Các doanh nghiệp có cùng chung đối tượng khách hàng trẻ 0 – 5 tuổi tại khu vực Hà Nội.
Thông tin liên hệ:
ThS Trần Thu Hà
Phó giám đốc, Trung tâm RTCCD
Số điện thoại: (024) 3628 0350 hoặc 091 2552 393
Email: ha.tran@rtccd.org.vn
