Sở Y tế Tuyên Quang cam kết nâng cao chính sách chăm sóc và phát triển toàn diện cho trẻ nhỏ 2000 ngày đầu đời

Ngày 13/8/2025, Trung tâm RTCCD đã có buổi làm việc với Sở Y tế Tuyên Quang, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh và Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh. Buổi tham vấn cấp lãnh đạo tập trung vào việc giới thiệu chương trình, thảo luận giải pháp triển khai bền vững và tìm kiếm sự phối hợp liên ngành nhằm cải thiện chất lượng chăm sóc trẻ em dân tộc thiểu số trong 2.000 ngày đầu đời.

1. Những ghi nhận tích cực từ lãnh đạo ngành y tế về Hành trình Đầu đời

Các đại biểu đánh giá cao tính thiết thực và nhân văn của chương trình Hành trình đầu đời (EJOL). Lãnh đạo Sở Y tế nhận định: “Can thiệp của chương trình rất hay và phù hợp với cộng đồng. Hoàn toàn có thể lồng ghép vào các buổi tiêm chủng tại thôn bản và trạm y tế xã. Đây chính là hướng đi đúng theo chủ trương của Đảng, ưu tiên dịch vụ y tế tốt nhất cho đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa.”

Đại diện CDC tỉnh nhấn mạnh, dù ngành y tế đã có nhiều chương trình về chăm sóc thai sản và sức khỏe trẻ em, song vẫn còn bỏ ngỏ những lĩnh vực quan trọng như giáo dục sớm, chăm sóc đáp ứng và sức khỏe tinh thần của phụ nữ mang thai – sau sinh. Đặc biệt, vai trò của người cha ở vùng cao cũng được chỉ ra như một điểm yếu cần cải thiện: “Họ thương con, nhưng ít khi tham gia chăm sóc. Chúng ta cần xây dựng hình ảnh người đàn ông chăm con tốt là người đàn ông tuyệt vời, thay vì bị xem là kém cỏi.”

Đại diện Đài PT&TH tỉnh khẳng định sẵn sàng đồng hành, với cam kết lồng tiếng tiếng Mông, Dao trong các sản phẩm truyền thông, đồng thời mở rộng phát sóng qua hệ thống loa truyền thanh không dây – một kênh đặc biệt hiệu quả tại vùng núi.

2. Thống nhất phương án triển khai tại cộng đồng bà con dân tộc

Một trong những nội dung quan trọng của buổi làm việc là bàn về cách đào tạo và đưa EJOL đến với từng hộ gia đình. Các bên thống nhất:

• Tập huấn giảng viên (TOT): có sự tham gia của giảng viên nòng cốt từ CDC, bệnh viện tỉnh và trung tâm tiêm chủng dịch vụ.

• Đào tạo cán bộ tuyến xã: mỗi xã sẽ có 2 cán bộ y tế và y tá thôn bản tham gia khóa trực tuyến kết hợp 2 ngày học trực tiếp. Y tá thôn bản sẽ trở thành người trực tiếp hướng dẫn cha mẹ và ông bà; cán bộ trạm y tế xã hỗ trợ các nội dung mang tính chuyên môn.

• Hướng dẫn thực hành cho người chăm sóc trẻ:

  • Phụ nữ mang thai và chồng sẽ được tập trung theo nhóm thôn để tham gia 2 buổi học đầu tiên.

  • Cha mẹ và ông bà được hướng dẫn các nội dung từ bài 3–12, lồng ghép trong buổi tiêm chủng định kỳ.

  • Riêng ông bà có 2 buổi học/năm tại nhà văn hóa thôn về giáo dục sớm, khen ngợi, giao tiếp và hạn chế thiết bị màn hình.

3. Phương án tạo động lực để người dân hào hứng tham gia

Để khuyến khích việc áp dụng các bài học vào thực tiễn, chương trình cùng ngành y tế tỉnh đưa ra nhiều chiến lược sáng tạo. Trong đó có:

• Sử dụng nhóm Zalo cộng đồng để chia sẻ chủ đề học mỗi tháng và tư vấn trực tuyến.

• Tổ chức các cuộc thi gia đình (cha – con, mẹ – con, ông bà – cháu), quay video ngắn và trao thưởng bằng sách, truyện, đồ chơi.

• Phối hợp với tổ chức nông nghiệp để vận động trồng thêm rau và cây ăn quả tại vườn nhà, giúp trẻ có bữa phụ lành mạnh.

• Xây dựng e-course bằng tiếng dân tộc thiểu số, dự kiến ra mắt năm 2026.

4. Mở rộng phạm vi và phối hợp liên ngành

Với quy mô sau sáp nhập, 20 xã thí điểm tương đương 60 xã trước đây, Sở Y tế khẳng định sẽ xây dựng phương án hỗ trợ phù hợp. Ngoài y tế, lãnh đạo tỉnh cũng đề xuất đào tạo giáo viên mầm non – lực lượng có nhiều thời gian trực tiếp chăm sóc trẻ miền núi.

Đài PT&TH tỉnh đồng thuận phát sóng các video EJOL hàng tháng, mở rộng độ phủ thông tin ra toàn tỉnh. Đồng thời, Sở Y tế sẽ làm việc với UBND và HĐND để đảm bảo ngân sách cho tuyến xã, hỗ trợ cho đội ngũ y tá thôn bản – lực lượng then chốt trong việc lan tỏa chương trình.

Chương trình EJOL đã có công văn chỉ đạo từ Cục Bà mẹ Trẻ em, song cần thêm các hướng dẫn từ Bộ Y tế và Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia để việc triển khai bền vững, có ghi nhận và đánh giá chỉ số.

Trong giai đoạn tới, RTCCD và Sở Y tế Tuyên Quang sẽ:

• Tháng 8/2025: Hoàn thiện kịch bản và ký phụ lục hợp tác.

• Tháng 9–11/2025: Quay phim và sản xuất video với cộng đồng Mông, Dao, Nùng.

• Tháng 12/2025 – 1/2026: Đào tạo TOT và triển khai tại 20 trạm y tế xã.

• Tháng 1/2026: Tổ chức hội nghị lãnh đạo địa phương với sự tham gia của các cấp tỉnh và đại diện Bộ Y tế.

Buổi tham vấn tại Sở y tế Tuyên Quang cơ sở 2 (Hà Giang cũ) đã mở ra những cam kết mạnh mẽ và cụ thể từ ngành y tế, truyền thông và chính quyền địa phương. Với sự phối hợp liên ngành và sự đồng hành của cộng đồng, Chương trình Hành trình đầu đời không chỉ giúp cha mẹ, ông bà ở vùng cao có thêm kiến thức và kỹ năng chăm sóc trẻ, mà còn tạo nền tảng chính sách để mọi trẻ em – dù sinh ra ở bản làng xa xôi hay thành thị – đều được hưởng một khởi đầu công bằng, lành mạnh và hạnh phúc.